Shenja e Kryqit
Në emër të Atit e të Birit e të Shpirtit Shenjt.
Amen.
Shenja e kryqit është shenjë e shëlbimit dhe e identitetit tonë të krishterë. Me këtë shenjë rrëfejmë besimin tonë në misterin e Hyjit, në Trininë e shenjtë. Shenja e kryqit është besojma jonë e parë.
Besojma
Besoj në Hyjin, Atin e gjithëpushtetshëm, Krijuesin e qiellit
e të tokës. E në Jezu Krishtin, birin e tij një të vetmin, Zotin
tonë, i cili u zu për virtyt të Shpirtit Shenjt. U lind prej
Virgjërës Mari, pësoi mundimet nën Poncin Pilat, u vu në
Kryq, vdiq e u varros, zbriti në ferr; të tretën ditë u ngjall
së vdekuri; u ngjit në qiell, rri në të djathtë të Hyjit, Atit të
gjithëpushtetshëm; andej do të vijë për të gjykuar të gjallët
e të vdekurit. Besoj në Shpirtin Shenjt, Kishën e shenjtë katolike,
shoqërinë e shenjtërve, faljen e mëkateve, ngjalljen e
korpit dhe jetën e pasosur. Amen.
Kjo është besojma apostolike për dallim nga ajo e Nicesë, e cila lutet rëndom në Meshë pas predikimit. Besojma na bën me dije se në Kishën katolike nuk mund të besojë kush çka do dhe çka i teket, por të gjithë besimtarët në këtë Kishë e kanë një themel. Këtë themel të fesë e rrëfejmë në veçanti në Meshën e së dielës, gjatë përshpirtërive të tjera kishtare dhe personalisht. Në Besojmë na shfaqet i tërë misteri i shëlbimit. Në këtë uratë miratojmë dhe pranojmë gjithçka që kemi trashëguar përmes Shpalljes dhe traditës së Kishës.
Ati ynë
Ati ynë, që je në qiell, u shenjtëroftë emri yt, ardhtë Mbretëria
jote, u bëftë vullnesa jote, si në qiell – ashtu në tokë! Bukën
tonë të përditshme na e jep sot; na i fal fajet tona, si i falim
ne fajtorët tanë. E mos na lër të biem në tundim, por na liro
nga i keqi. Amen.
Ati ynë është lutja që ua mësoi Jezusi dishepujve (Mt 6, 9–13 dhe Lk 11, 2–4), pra thirret edhe Lutja e Zotërisë. Mund ta thërrasim edhe lutje popullore. Në Meshë lutet para kungimit, duke u bërë lutje e përbashkët e popullit dhe e meshtarit. Besimtarët e parë të krishterimit, siç na thotë Shën Augustini, kësaj lutjeje ia përshkruanin forcën e faljes së mëkateve. Lutet rëndom edhe para bukës, pikërisht sepse kërkohet “buka” e cila simbolizon të gjitha të mirat që ia kërkojmë Hyjit. Përmes kësaj lutjeje kërkojmë vullnetin e Hyjit, të mirat tokësore, lirim nga pritat e djallit. Është njëherazi lutje që na fiton faljen e mëkateve dhe na pajton me njëri-tjetrin.
Të falemi, Mari
Të falemi Mari, hirplote, Zoti me ty! E bekuar je mbi të gjitha
gratë, dhe i bekuar fryti i barkut tënd, Jezusi. – Shenjtja Mari,
Nëna e Hyjit, lutu për ne mëkatarët, tash e në fill të vdekjes
sonë. Amen.
Lutja më e njohur që i drejtohet Virgjërës Mari, e cila në veçanti thuhet gjatë lutjes Engjëlli i Zotit dhe gjatë rruzares së Zojës. Kjo lutje përbëhet prej dy pjesëve. Pjesa e parë e kësaj lutjeje është përshëndetja që ia bëri engjëlli Marisë: “Të falem, o Hirplote! Zoti me ty” (Lk 1, 28) dhe brohoritja e Elizabetës: “Je më e bekuar se të gjitha gratë dhe i bekuar është fryti i kraharorit tënd” (Lk 1, 42). Pjesa e dytë e saj, në të cilën i nënshtrohemi kujdesit të Marisë dhe e quajmë me emrin më të lartë Nëna e Hyjit, qe shtuar në Mesjetën e vonë. Rregullisht në tërë Kishën katolike kjo lutje njihet si Ave Maria, e cila ka shumë kompozime.
Lavdi Atit
Lavdi Atit, e Birit e Shpirtit Shenjt! – Si ka qenë në fillim,
ashtu tash e përgjithmonë e jetës. Amen.
Me këtë lutje i japim lavdi madhërisë së Trinisë së tejetshenjtë. Rëndom me këtë formulë lutjeje përfundojmë psalmet, bekimet dhe lutjet. Thirret edhe Lavdithurja e vogël (doksologjia e vogël) për dallim nga Lavdithurja e madhe (doksologjia e madhe) e himnit engjëllor, përshëndetjes së Marisë nga engjëlli para se të lindte Jezusin.
Puna e pendimit
O Zoti im, po më vjen keq me gjithë zemër për të gjitha mëkatet
që i kam bërë. Se kam bjerrë parrizin dhe kam merituar
ferrin. Por më fort se të kam fyer Ty, o E mira e pambaruar, që
kaq fort më ke dashur. Mëshirë, o Zot! Më fal, o Zot! Po të jap
fjalën, me ndihmën tënde, që mos të fyej më kurrë. Amen.
Puna e pendimit është lutje e cila rëndom thuhet nga besimtari, i cili i nënshtrohet sakramentit të rrëfimit para se të ketë marrë zgjidhjen e mëkateve nga meshtari. Porositet si lutje pendimi çdo ditë, sidomos në mbrëmje para gjumit. Kjo është njëra prej formave të lutjes së pendimit.
Të falemi, Mbretëreshë
Të falemi Mbretëreshë, Nëna e mëshirës, jeta, ëmbëlsimi e
shpresa jonë, të falemi! Ty të thërrasim ne të shkretët, bijtë e
Evës, që po fshajmë, po gjëmojmë e po qajmë në këtë shekull
plot me lot. Deh pra, pajtorja jonë, ata sy të mëshirshëm të
tu silli prej nesh! E Jezusin, të bekuarin, frytin e barkut tënd,
pas kësaj shkretie na e kallëzo. O e dhimbshmja, o e buta, o
e ëmbla Virgjëra Mari! Amen.
Kjo lutje është e famshme në tërë Kishën si Salve Regina. Është njëra prej katër antifonave të Marisë dhe thjesht recitohet ose këndohet gjatë vitit kishtar në breviar pas mbrëmësores. Në veçanti është e dashur dhe e përhapur në popull në fund të lutjes së rruzares. Në këtë lutje e lëvdojmë Marinë dhe e kërkojmë ndihmën e saj që një ditë të bashkohemi me Jezusin.
Engjëlli i Zotit
Engjëlli i Zotit iu fal Zojës Mari.
– E ajo ngjizi për virtyt të Shpirtit Shenjt.
(Të falemi Mari…)
Ja shërbëtorja e Hyjit.
– U bëftë me mua si është fjala jote.
(Të falemi Mari…)
E Fjala u bë njeri.
– E banoi ndër ne.
(Të falemi Mari…)
Lutu për ne, o shenjtja Nënë e Hyjit!
– Të bëhemi të denjë për premtimet e Jezu Krishtit.
Të lutemi: Hirin tënd, po të lutemi, o Zot,
ndikoje në shpirtin tonë, që sikurse në lajmërimin e engjëllit
na e zbulove mishërimin e Birit tënd, Jezu Krishtit, nëpër
mundime e kryq të tij na udhëheq në lavdinë e ringjalljes.
Nëpër Krishtin Zotin tonë. Amen.
(Shtohet tri herë: “Lavdi Atit…” dhe për shpirtra të purgatorit
një “Ati ynë, Të falemi Mari” dhe “Jepua, o Zot, pushimin e
pasosur!”)
– Dhe i shndritë drita e pambaruar!
Pushofshin në paqe! Amen.
Engjëlli i Zotit, i njohur më gjerë si Angelus, lutet në mëngjes, në mesditë në orën dymbëdhjetë dhe në mbrëmje. Në këto kohë rëndom bie kambana si thirrje për këtë lutje, dhe kudo që besimtarët janë afër ndonjë kishe do të kenë më lehtë të bëhen me dije për lutjen e saj. Vetë papa e thotë këtë lutje çdo të diel në mesditë në orën dymbëdhjetë nga dritarja e banesës së tij. Përmbajtja e saj shtjellon të mishëruarit të Jezusit në kohë, e përgatitur përmes dialogut të lajmërimit në mes të engjëllit Gabriel dhe Marisë. Pas secilës prej tri fjalëve medituese thuhet një Shenjta Mari, ndërsa përfundon me lutje. Papa ia shton edhe tri: Lavdi Atit (Lavdithurjen e vogël), përkujton të vdekurit dhe pastaj jep bekimin. Në kohën e Pashkëve zëvendësohet me lutjen “Mbretëreshë e qiellit”.
Mbretëreshë e qiellit
Mbretëreshë e qiellit, gëzohu, Aleluja!
– Se ai që meritove për ta bartur, Aleluja!
U ngjall si pati thënë, Aleluja!
– Lute për ne Hyjin, Aleluja!
Gëzohu e galdo, Virgjëra Mari, Aleluja!
– Zoti u ngjall me të vërtetë, Aleluja!
Të lutemi: O Zot, që nëpër ngjalljen e Birit tënd Jezu Krishtit
u denjove ta ngushëllosh botën, bëj që nëpër Nënën e tij,
Virgjërën Mari, të fitojmë ngushëllimet e jetës së amshuar.
Nëpër Krishtin Zotin tonë. Amen.
Është njëra prej katër antifonave të Marisë dhe njihet si Regina Coeli. Këndohet në Liturgjinë e Orëve në kohën e Pashkëve pas mbrëmësores. Në kohën e Pashkëve e zëvendëson lutjen Engjëlli i Zotit deri në ditën e Rrëshajëve. Teksti i saj dhe melodia kanë zënë fill në shekullin XII. Teksti i kësaj lutjeje shpreh gëzimin dhe harenë për ringjalljen e Krishtit dhe Maria paraqitet si ndërmjetësja jonë.
Engjëlli i Zotit
Engjëlli i Zotit, që je rojtari im, pasi Hyji, për mëshirë të vet,
më ka lënë nën mbrojtjen tënde, ti sot më shndrit, më mbaj,
më ruaj e më sundo. Amen.
Kisha katolike na mëson se përpos forcave të këqija, ekzistojnë edhe forcat e mira; prandaj na i paraqet engjëjt si ndërmjetës dhe mbrojtës. Vetë fjala engjëll do të thotë: lajmëtar. Ata rrinë pranë Hyjit dhe i shërbejmë atij. Vetë Zoti u urdhëron që të na ruajnë (Ps 91, 11); prandaj forcat e këqija nuk mund të mbizotërojnë, sepse vetë Zoti përfundimisht është Zotëruesi i qiellit dhe i tokës (Zb 20, 7–14). Shkrimi i Shenjtë na flet për engjëjt dhe kryeengjëjt, kerubinët dhe serafinët, fronet dhe zotëruesit; të gjithë i shërbejnë Hyjit dhe i mbrojnë njerëzit.
Ka mendime dhe pohime, që tashmë të jetë e vërtetuar edhe shkencërisht se njerëzit që luten, thonë uratë dhe meditojnë jetojnë më të lumtur, më gjatë dhe më shëndetshëm sesa njerëzit që nuk luten dhe nuk meditojnë. Shpeshherë mjekët me përvojë nuk ua porosisin pacientëve së pari medikamentet dhe urgjentisht operimin, por qetësinë dhe prehjen. Lutja në veçanti është thesar i madh në Kishën katolike, por edhe përvojë e të gjitha religjioneve. Lutja është ecja kah brendia, kah gurra jonë hyjnore. Lutja është hapje për Hyjnoren, domethënë, për të vërtetën, të bukurën dhe të mirën. Në lutje kërkojmë dhe gjejmë. Në lutje e falënderojmë Hyjin, e lusim për ndihmë në çdo nevojë, tregojmë gatishmërinë për pendim deri në gjunjëzim dhe përgjërohemi. Në lutje shprehim besimin tonë ndaj Zotit, i flasim Atij dhe njëkohësisht përjetojmë se vetë Zoti na do. Lutja është zemra e të gjitha virtyteve, dhe në radhë të parë e fesë. Pa lutje nuk mund t’i kuptojmë misteret e fesë. Pa lutje si do ta vendosnim lidhjen e dashurisë sonë me Hyjin dhe të njohjes me Hyjnoren? Misteret e fesë sonë i zbulojmë përmes logjikës së lutjes dhe zemërçiltërsisë. “Lutuni gjithmonë”, na thotë Shën Pali. E tërë jeta e Kishës është lutje e përhershme.
Lutjet e mëngjesit
Në emër të Atit e të Birit e të Shpirtit Shenjt. Amen.
O Zoti im, të falënderoj që më ke ruajtur sonte.
Po të premtoj se sot, me ndihmën tënde, nuk do të të fyej me asnjë mëkat.
O Zoti im, gjithçka që do të bëj e gjithçka që do të vuaj në këtë ditë,
dua ta bëj dhe ta vuaj për dashurinë tënde e si është dëshira i Zemrës së Jezu Krishtit,
që bëhet fli për ne në Meshën e shenjtë.
O Zot i gjithëpushtetshëm, që na e dhe fatin ta presim edhe këtë ditë,
na ruaj me pushtetin tënd, që sot mos të biem në asnjë mëkat,
por të rrjedhin fjalët e të drejtohen mendimet dhe veprat tona për të kryer gjithmonë drejtësinë tënde.
Nëpër Krishtin Zotin tonë. Amen.
Zemra e Krishtit, Zotit tonë,
bëj që ty të duam gjithmonë.
Zemra e Zojës, Nënës sonë,
qofsh ti shëlbimi ynë.
Para punës
Veprimet tona, po të lutemi, o Zot, me hirin tënd frymëzoji dhe me ndihmën tënde përcjelli,
që çdo veprim i yni me ty të fillojë dhe me ty të përfundojë.
Nëpër Krishtin Zotin tonë. Amen.
Para bukës
Na e jep, o Zot, bekimin tënd neve dhe këtij ushqimi, që po e marrim prej bujarisë sate.
Nëpër Krishtin Zotin tonë. Amen.
Pas bukës
Po të falënderojmë, o Zot i gjithëpushtetshëm dhe i amshuar, për të gjitha bamirësitë e tua.
Ti që jeton e sundon në shekuj të shekujve. Amen.
Lutjet e mbrëmjes
Në emër të Atit e të Birit e të Shpirtit Shenjt. Amen.
Zoti i gjithëpushtetshëm na dhuroftë një natë të qetë e një përfundim të përsosur.
Shqyrtimi i ndërgjegjes
Gjej sadopak kohë dhe përthellohu në mendime.
Mendo nëse ke lejuar të të kalojë e tërë dita larg virtyteve.
Rrëmoje thellë ndërgjegjen dhe pastaj thuaje Punën e pendimit dhe vazhdo lutjen si vijon më poshtë.
Eja, po të lutemi, o Zot, në banesën tonë e dëboji larg të
gjitha pritat e armikut; engjëjt e shenjtë të tu le të banojnë
në të dhe të na ruajnë në paqe. E bekimi yt qoftë gjithmonë
me ne. Nëpër Krishtin Zotin tonë. Amen.
Jezu Krisht, shenjtja Mari, shenjti Jozef, juve po jua fali zemrën e shpirtin tim.
Jezu Krisht, shenjtja Mari, shenjti Jozef, ju më dilni zot në fill të vdekjes sime.
Jezu Krisht, shenjtja Mari, shenjti Jozef, në paqe me ju qoftë vdekja ime.
Veprimi i fesë
O Zot Hyj, unë besoj ngultas dhe i rrëfej të gjitha dhe secilën veças,
që Kisha e shenjtë katolike na mëson të besojmë.
Sepse Ti, o Hyj, i ke shpallur të gjithë këto,
i cili je e vërteta e amshuar dhe urtia,
e cila nuk mund të mashtrojë as të jetë e mashtruar.
Në këtë fe dua të jetoj dhe të vdes. Amen.
Veprimi i shpresës
O Zot Hyj, unë shpresoj që përmes hirit tënd do të fitoj faljen e të gjitha mëkateve dhe pas kësaj jete lumturinë e amshuar.
Sepse Ti ke premtuar, Ti, i cili je pafundësisht i fuqishëm, besnik, i mirë dhe i mëshirshëm. Në këtë shpresë dua të jetoj dhe të vdes. Amen.
Veprimi i dashurisë
O Zot Hyj, të dua mbi gjithçka dhe të afërmin për shkak Teje.
Sepse Ti je i tejetlartë, i pakufishëm dhe e mira e përkryer, e denjë për çdo nderim. Në këtë dashuri dua të jetoj dhe të vdes. Amen.
Veprimi i pendimit
O Hyj im, pendohem me gjithë zemër për të gjitha mëkatet e mia jo vetëm për shkak të dënimit të drejtë,
që e kam merituar për to, por para së gjithash, sepse të kam fyer Ty,
të mirën e tejetlartë, e cila e meriton të duhet mbi gjithçka. Pra, po i vë vetes detyrë ngultas, përmes hirit tënd,
që të mos mëkatoj më dhe t’u shmangem shkaseve të mëkateve. Amen.
Bibla, Shkrimi i Shenjtë ose, quajtur ndryshe, Libri i Librave është një përmbledhje e shkrimeve, të cilat Kisha i ka pranuar solemnisht si të frymëzuara nga Hyji. Emri Bibël nxirret nga shprehja greke biblia (rrotull shkrimesh, libra). Bibla u shfaq në shekujt e parë të krishterimit dhe shënon tërësinë e Shkrimit të Shenjtë të të krishterëve. Në këta libra të Biblës vetë Ati qiellor vjen në takim me krijesat e veta në dashuri dhe hyn në bisedë me ta. Bibla, fjala e Hyjit, “është e gjallë dhe vepruese” (Heb 4, 12). Bibla, thotë Shën Pali, “është e aftë t’ju edukojë e t’ju japë trashëgimin ndër të gjithë të shenjtëruarit” (Vep 20, 32). Kisha e pranon Hyjin si kryeautor të Biblës, e cila përmban shkrimet e ndikuara dhe shpirtëzuara nga Shpirti Shenjt. Si Shkrim i frymëzuar prej Hyjit, Bibla na mëson të vërtetën pa gabime, e cila është e nevojshme për shëlbimin e njerëzve. Krishterimi nuk është religjion që bazohet në libër (religjion libri), por religjion i Fjalës së Hyjit – sipas Shën Bernardit nga Klervo: “jo i një fjale të shkruar memece, por i Fjalës së mishëruar, i Fjalës së gjallë (Jezu Krishtit). “Kisha gjithmonë e ka nderuar Shkrimin e Shenjtë njësoj sikur e nderon Korpin e Zotërisë, meqë, veçanërisht në liturgjinë e shenjtë, ajo pa pushim merr dhe u ofron besimtarëve bukën e jetës prej tryezës edhe të fjalës së Hyjit, edhe të Korpit të Krishtit… Prandaj, sikur vetë feja e krishterë, gjithë shpallja e Kishës duhet të ushqehet dhe të drejtohet nga Shkrimi i Shenjtë” (Dei Verbum 21). Bibla përmban përshkrimin e prejardhjes së rruzullimit e të njerëzimit, ndeshtrashat e historisë së popullit të Izraelit. Bibla ka shumë libra. Ndër librat biblike vend të konsiderueshëm dhe të veçantë zë libri i psalmeve. Ky libër i përket Besëlidhjes së Vjetër dhe përmban 150 psalme, domethënë lutje, këngë dhe poezi. Ky libër edhe sot e kësaj dite lutet nga judenjtë dhe të krishterët dhe shërben si gurrë frymëzimi i poetëve dhe muzikantëve. Vetë fjala psalm, greqisht plasmos, do të thotë: këngë ose himn lavdërimi. Libri sipas traditës thirret psalter. Libri i psalmeve është libër këngësh i judenjve dhe i të krishterëve të parë. Sot psalmet janë në përdorim liturgjik në sinagogat judaike, në Lutjen e Orëve në Kishën katolike, ortodokse dhe anglikane, në këngët gregoriane dhe rregullisht në liturgjinë hyrëse si lutje e përbashkët ose responziale në kishën protestante. Psalmet ngërthejnë në vete lavdërime dhe falënderime Hyjit, pendim, pikëllime dhe ankesa. Shprehin gëzim, ngushëllim dhe mirëbesim në Hyjin. Përmbajnë këngë shtegtimesh, poezi edukuese dhe lutje për fitore kundrejt kundërshtarëve. Në përzgjedhjen tonë kemi renditur psalmet përmes të cilave do të kundrojmë thellë Hyjin dhe të cilat do të na nxisin në përditshmërinë tonë të gjunjëzohemi para atij që është i denjë për çdo nderim. Mëngjeset e përditshmërisë sonë t’i fillojmë me recitimin ose këndimin e psalmeve. Mbrëmjet tona dhe kohën para vajtjes në gjumin e natës t’i çojmë në të sosur me tingullin e psalmeve të cilat shekuj me radhë i dëgjoi Hyji nga jehu i njeriut.
Psalmi 4
Kur të të thërras në ndihmë, më dëgjo, o Hyj, drejtësia ime!
Ti që më shpëtove në vështirësi:
ki mëshirë për mua e ma dëgjo lutjen!
Deri kur, o njerëz, do të jeni zemërgurë?
Përse e doni kotësinë e ndiqni gënjeshtrën?
Dijeni: Zoti bën mrekulli për shenjtin e vet,
Zoti më dëgjon kur unë e thërras në ndihmë.
Zemërohuni e mos mëkatoni,
përsiatni në zemrat tuaja,
në shtrojat tuaja e qetësohuni.
Flijoni fli drejtësie
e shpresën kijeni në Zotin!
Shumë thonë: “Kush do të na bëjë ta shohim fatbardhësinë”?
Le të ndritë mbi ne, o Zot, drita e fytyrës sate!
Ti ndikove në zemrën time më shumë gëzim
sesa kur të tjerëve u bëhet grurë e verë me shumicë!
Posa bie në shtrojë
gjumi menjëherë më merr në qetësi,
sepse vetëm ti, o Zot, ma jep pushimin e qetë.
Psalmi 8
O Zot, Zoti ynë,
sa i mrekullueshëm është Emri yt mbi mbarë dheun!
Me madhëri e tejkalon edhe qiellin!
Prej gojës së ferishteve e të foshnjave
lavdinë e bëre gati kundër armiqve
që t’i bësh të heshtin armiq e kryengritës.
Kur e sodis qiellin – veprën e gishtave të tu,
hënën e yjet që ti i vendose,
çka është atëherë njeriu që ta kujtosh,
biri i Adamit që të përkujdesesh për të?
E pra, e bëre pak më të vogël se engjëjt,
e kurorëzove me lavdi e shkëlqim,
i dhe pushtet mbi veprat e duarve të tua.
Gjithçka vure nën këmbët e tija:
delet e kafshët të gjitha,
për më tepër edhe egërsirat e fushës,
shpendët e ajrit dhe peshqit e detit,
të gjitha që përshkojnë udhët e detit!
O Zot, Zoti ynë,
sa i mrekullueshëm është Emri yt mbi mbarë dheun!
Psalmi 16
Më ruaj, o Hyj, sepse të kam rënë ndore!
I thashë Zotit: “Ti je Zoti im,
tjetër të mirë nuk kam veç teje”!
Për shenjtërit që janë përmbi tokë, njerëz bujarë,
po përvëlohem krejtësisht prej dëshirës!
I shumojnë të zezat e veta
ata që shkojnë pas zotave të huaj.
Unë nuk do t’u flijoj fli njomjeje gjakrash,
buzët e mia nuk do t’ua përmendin emrat.
Zoti është pjesa e trashëgimit tim dhe gota,
në dorën tënde është fati im!
Shorti më ra në më të mirën tokë:
pjesa e trashëgimit tim më pëlqen shumë!
E bekoj Zotin që më dha kuptim,
edhe natën veshkat e mia më mësojnë.
Zotin e kam gjithmonë para sysh,
më rri në të djathtë, nuk kam sesi të rrëzohem!
Prandaj galdon zemra ime, gëzon shpirti im,
mbarë trupi im pushon në qetësi.
S’do të ma lësh shpirtin në Nëntokë,
as s’do të lejosh që Shenjti yt të kalbet në dhe.
Ti do të ma tregosh udhën e jetës,
gëzimin e plotë para fytyrës sate,
kënaqjen e amshueshme në të djathtën tënde.
Psalmi 23
Zoti është bariu im,
asgjë nuk më mungon.
Më pushon kullotave të gjelbra,
më prin në ujëra të qeta,
shpirtin ma përtërin.
Ai më prin shtigjeve të drejta
në saje të dashurisë së Emrit të vet.
Po edhe në kalofsha nëpër luginën e hijes së vdekjes,
s’trembem nga e keqja
sepse ti je me mua:
thupra jote dhe kërraba
për mua janë ngushëllim.
Ti ma shtron tryezën përpara
ndër sy të armiqve të mi,
me vaj erëmirë kokën ma lyen,
gotën ma mbush plot e përplot.
Hiri dhe mirësia do të më përcjellin
në të gjitha ditët e jetës sime,
do të banoj në shtëpinë e Zotit
derisa të jem gjallë.
Psalmi 24
E Zotit është toka dhe gjithçka ajo ka,
rruzulli mbarë e të gjithë banorët e tij.
Ai vetë e themeloi mbi dete,
dhe e bëri të qëndrueshme mbi lumenj.
Kush do të ngjitet mbi malin e Zotit
e kush do të qëndrojë në vendin e tij të shenjtë?
Ai që duart i ka të pafajshme e zemrën të pastër,
ai që nuk e drejtoi shpirtin e vet në kotësi,
ai që nuk betohet në gënjeshtër.
Ky do ta marrë bekimin prej Zotit,
shfajësimin e Hyjit, Shëlbuesit të vet.
E tillë është breznia e atyre që kërkojnë Zotin,
e atyre që kërkojnë fytyrën e Hyjit të Jakobit.
“Lartësoni, o dyer, ballnikët tuaj!
Lartësohuni, o dyer të amshueshme,
që të hyjë Mbreti i lavdisë”!
Kush është ky Mbreti i lavdisë?
Zoti, i Forti, Ngadhënjyesi!
Zoti, Ngadhënjyes në luftë!
Lartësoni, o dyer, ballnikët tuaj,
lartësohuni, o dyer të amshueshme,
që të hyjë Mbreti i lavdisë!
“E kush është ky Mbreti i lavdisë?
Ai, Zoti i Ushtrive,
ai vetë është Mbreti i lavdisë”!
Psalmi 27
Zoti është drita ime dhe shpëtimi im,
kë do të kem frikë?
Zoti është mbrojtësi i jetës sime,
para kujt do të dridhem?
Kur më sulen keqbërësit
për të më ngrënë gjallë,
kundërshtarëve të mi e armiqve të mi,
ora u liget dhe rrëzohen.
Le të çohet, në dashtë, edhe një ushtri e tërë
kundër meje: zemra nuk më trembet,
le të shpërthejë, në dashtë, edhe lufta kundër meje;
edhe atëherë jam plot shpresë.
Për një gjë të vetme i lutem Zotit,
vetëm atë ia kërkoj
që të jetoj në Shtëpinë e Zotit
të gjitha ditët e jetës sime,
që ta shijoj kënaqësinë e Zotit
e ta vërej Shtëpinë e Zotit.
Zoti më fsheh në tendën e vet
në ditë të vështirë,
më strehon në vend të fshehtë të tendës së vet,
më ngre lart mbi qetë.
E tani e lartësoj kokën
mbi armiqtë e mi që më rrethojnë,
në tendën e tij do të kushtoj fli gëzimi,
do t’i këndoj Zotit këngë hareje.
Dëgjoje, o Zot, zërin e britmës sime,
ki mëshirë për mua dhe më dëgjo!
Për ty tha zemra ime: “Kërkojeni fytyrën time”!
“Fytyrën tënde, o Zot, do ta kërkoj”.
Mos e fsheh fytyrën tënde prej meje,
mos e dëbo me zemërim shërbëtorin tënd!
Ti je ndihmëtari im, mos më përbuz,
mos hiq dorë prej meje, Hyji i shpëtimit tim!
Im atë e nëna ime hoqën dorë prej meje,
por Zoti më mori ndore.
Ma trego, o Zot, udhën tënde
dhe më drejto shtegut të drejtë
për shkak të armiqve të mi!
Mos më lësho në pamëshirën e kundërshtarëve të mi,
sepse u ngritën kundër meje dëshmitarë të rremë,
të cilët shfryjnë dhunë.
Besoj se do t’i shijoj të mirat e Zotit
në tokën e të gjallëve.
Shpreso në Zotin: bëhu burrë!
Ji zemërfortë e prite Zotin!
Psalmi 42, 1–6
Sikurse dreri i dëshiron
burimet e ujërave të gjalla,
po ashtu shpirti im
të dëshiron ty, o Hyj!
Shpirti im ka etje për Hyjin,
për Hyjin e gjallë:
oh, e kur do të shkoj
e do të dal para fytyrës së Hyjit?!
Lotët e mi janë buka ime ditë e natë,
ndërsa më thonë për çdo ditë:
“Ku është Hyji yt?”
Mallëngjehet shpirti im
kur më bie ndërmend
si shtegtoja në krye të turmës,
– si prijës – drejt banesës së Hyjit
me brohori e këngë lavdi
në procesion kremtues!
Përse, o shpirti im, lëngon në trishtim?
Përse gjëmon në mua?
Shpreso në Hyjin, prapë do ta lëvdoj,
Shëlbuesin tim, Hyjin tim.
Psalmi 46
Hyji është për ne strehim dhe fuqi,
ndihmë gjithherë e gatshme në çdo vështirësi.
Prandaj as s’do të trembemi edhe nëse lëkundet toka
dhe nëse malet do të kapërdihen nga deti!
Le të gjëmojnë e le të përzihen ujërat e tija,
le të dridhen malet në furinë e tij!
Rrëketë e lumit do ta gëzojnë qytetin e Hyjit,
tendat e shenjta të të Lartit Zot.
Hyji është brenda nuk do të tronditet askurrë,
Hyji i ndihmon herët në agim.
Ulëritën popujt, ranë mbretëritë,
bubulloi Zoti, toka u shkri!
Zoti i Ushtrive është me ne,
strehimi ynë, Hyji i Jakobit!
Ejani e shikoni veprat e Zotit
– mrekullitë që i bëri ai përmbi dhe!
Ndalon luftërat deri në skajet e tokës,
do t’i thyejë harqet, do t’i copëtojë armët,
mburojat në zjarr do t’i djegë.
Ndaluni e shihni se unë jam Hyji,
i madhërueshëm mbi popuj, i madhërueshëm mbi tokë!
Me ne është Zoti, Hyji i Ushtrive,
strehimi ynë, Hyji i Jakobit.
Psalmi 63
O Hyj, Hyji im je ti, që në agim të kërkoj.
Ka etje për ty shpirti im,
ty të dëshiron trupi im,
si toka e shkretë, e thatë, e paujë,
kështu erdha në Shenjtëroren tënde
për ta parë fuqinë tënde e lavdinë tënde.
Sepse më e mirë është dashuria jote se jeta:
buzët e mia do të të lavdërojnë.
Kështu do të të bekoj në jetën time
e në Emrin tënd do t’i lartësoj duart e mia,
do të ngihem si në gosti të shkëlqyeshme,
me buzë të hareshme do të të lavdërojë goja ime.
Ty do të të kujtoj edhe në shtratin tim,
në përgim natën do të mendoj për ty,
sepse ti je bërë ndihma ime,
prandaj do të brohoris nën hijen e krahëve të tu!
Shpirti im u mbështet në ty,
e djathta jote më merr për dore.
E ata që kërkojnë të ma marrin shpirtin,
do të zbresin në thellësitë e dheut,
do të bien nën pushtetin e shpatës,
do të bëhen pre e çakejve.
Mbreti do të gëzojë në Hyjin,
do të galdojnë të gjithë ata që përbehen në të,
kurse rrenacakëve do t’u mbyllet goja.
Psalmi 67
Hyji pastë mëshirë për ne e na bekoftë,
bëftë të ndriçojë fytyra e tij mbi ne,
që në tokë të njihet udha e tij,
në të gjitha kombet shpëtimi i tij.
Të dhënçin lavdi mbarë popujt, o Hyj,
mbarë popujt e botës ty të lavdërofshin!
Le të galdojnë e le brohorisin popujt,
sepse popujt i gjykon me drejtësi,
sepse kombet mbi tokë ti i sundon.
Të lavdërofshin mbarë popujt, o Hyj,
mbarë popujt e botës ty të lavdërofshin!
Toka e dha frytin e vet:
na bekoftë Hyji, Hyji ynë!
Na bekoftë Hyji!
Frikë e paçin mbarë skajet e botës!
Psalmi 84
Sa të dashura janë banesat e tua,
o Zoti i rruzullimit!
Shpirti im shkrihet e meket
për pallatet e Zotit.
Zemra ime e trupi im
i brohoritin Hyjit të gjallë.
Edhe trumcaku e gjen bunin e vet
edhe turtulli çerdhen e vet
ku i vë zogjtë e vet:
e unë lterët e tu, o Zoti i ushtrive,
Mbreti im e Hyji im!
Lum ata që banojnë në shtëpinë tënde:
do të të lavdërojnë për amshim.
Lum ai që në ty gjen forcën
dhe vendos për shtegtim të shenjtë.
Kur kalojnë nëpër luginën e thatë
e shndërrojnë në burim uji të gjallë,
sepse shiu i mëngjesit e vesh me bekime.
Shtegtojnë e shtegtojnë gjithnjë e më të kërthndeztë
derisa të shohin Hyjin e hyjnive në Sion.
O Zot, Hyji i ushtrive, dëgjo lutjen time,
më vështro, o Hyji i Jakobit.
Shiko, o Hyj, Mbrojtësi ynë,
shikoje fytyrën e të shuguruarit tënd!
Vërtet, më e mirë është një ditë në Shtëpinë tënde
se të tjera me mijëra!
Parapëlqej të qëndroj te pragu i Shtëpisë së Hyjit tim,
më tepër se të banoj në tendat e mëkatarëve.
Sepse diell e shqyt është Zoti Hyj,
ai dhuron hirin e nderin.
Zoti nuk ua mohon të mirat atyre
që jetojnë të pafajshëm.
O Zot Sabaot, lum njeriu që shpreson në ty!
Psalmi 88
O Zot, Hyji i shpëtimit tim,
ditë e natë jap kushtrim para teje.
Le të mbërrijë te ti lutja ime,
vëru vesh dënesave të mia.
Sepse shpirti im është plot me vuajtje,
jeta ime është në grykën e varrit;
po më mbajnë me ata që zbresin në gropë,
jam porsi ai për të cilin s’ka më ndihmë:
i lirë si ata që vdiqën,
porsi të vrarët që pushojnë në varre,
të cilët ti më nuk i kujton,
që janë shkëputur nga dora jote.
Më plandose në shpellë pa fund,
në errësirë e në hijen e vdekjes.
Zemërimi yt rëndon mbi mua,
valët e tua i hodhe mbi mua.
Prej meje i largove të njohurit e mi,
për ta më bëre të jem i neveritshëm,
jam i mbyllur, jashtë s’mund të dal,
prej mjerimit sytë e mi po shteren.
Gjithë ditën në ndihmë të thërras, o Zot,
duart e mia drejt teje i shtrij.
Vallë për të vdekur bën ti mrekulli?
A thua hijet ngrihen për të lëvduar?
Flet ndokush për mirësinë tënde në varr,
për besën tënde në vendin e shkatërrimit?
Në errësirë njihen mrekullitë e tua,
në vend të harresës drejtësia jote?
E unë, o Zot, prej teje kërkoj ndihmë,
lutja ime në mëngjes mbërrin para teje.
Pse, o Zot, e përbuz shpirtin tim?
Përse fytyrën tënde e fsheh para meje?
I mjerë jam dhe vdes që prej fëmijërisë sime,
më këputi barra e tmerrimeve të tua.
Përmbi mua kaluan hidhërimet e tua,
përdhe më shtruan provat e tua!
Më kanë rrethuar pa pushim si uji,
grumbullohen mbi mua njëheresh.
M’i largove miq e të afërm,
bëj shoqëri veç me errësirën.
Psalmi 90
O Zot, ti u bëre strehimi ynë
nga breznia në brezni.
Para se të lindnin malet,
para se të bëhej toka dhe rruzulli,
prej amshimit të amshimit ti je Hyj!
Ti e kthen njeriun në pluhur
duke thënë: “Kthehuni, bijtë e Adamit!”
Sepse mijëra vjet për sy të tu
janë si dita e djeshme që kaloi,
porsi ndërresa e rojës së natës!
Ti i zhduk në gjasim të gjumit
që në mëngjes kalon si bari;
lulëzon në mëngjes edhe gjelbëron,
në mbrëmje korret edhe vyshket!
Sepse na shkatërroi zemërimi yt,
na tmerroi furia e zemërimit tënd.
Para vetes i vure fajet tona,
të fshehtat tona në dritë të fytyrës sate.
Ditët na shkuan në hidhërimin tënd,
si një ofshamë mbaruan vitet tona.
Jeta jonë zgjat shtatëdhjetë vjet,
po qemë të shëndoshë edhe tetëdhjetë,
por shumica me mundim e dhembje,
kalojnë shpejt e ne prej këndej përkasim.
Kush ia di fuqinë zemërimit tënd,
zemërimin tënd siç e kërkon frika jote?
Na mëso ashtu t’i numërojmë ditët tona
që zemra jonë dijes t’ia mbërrijë.
Kthehu, o Zot! Deri kur kështu?
Deh, ki mëshirë për shërbëtorët e tu!
Na e trego në mëngjes mëshirën tënde
e do të gëzohemi e do të galdojmë
të gjitha ditët e jetës sonë.
Gëzona për ditët që na mundove,
për vitet që i kaluam në mjerim.
Vepra jote të shfaqet në shërbëtorë të tu,
shkëlqimi yt mbi bijtë e tyre!
Rëntë mbi ne mirësia e Zotit, Hyjit tonë,
bëj të shkojë mbarë vepra e duarve tona,
të përparojë vepra e duarve tona.
Psalmi 103
Bekoje, shpirti im Zotin,
dhe krejt qenia ime Emrin e tij të shenjtë.
Bekoje, shpirti im Zotin,
e mos i harro bamirësitë e tija.
Ai i fal të gjitha fajësitë e tua,
Ai i shëron të gjitha sëmundjet e tua;
Ai ta shpëton jetën prej varrit,
ai të kurorëzon me mirësi e dashuri,
me të mira t’i mbush vitet e tua:
do të përtërihet si shqiponjës rinia jote.
Zoti bën veç vepra të mira,
u jep të drejtën atyre që pësojnë padrejtësi.
Synimet e veta ia zbuloi Moisiut,
bijve të Izraelit veprat e veta.
Zoti është i mirë e i mëshirshëm,
i ngadalshëm në zemërim e shumë i dashur.
Nuk zemërohet gjithherë
as s’e mban hidhërimin për jetë të jetës.
Nuk sillet me ne sipas mëkateve tona
as nuk na shpaguan sipas të këqijave tona.
Sepse sa është lartësia e qiellit mbi tokë,
aq e madhe është mëshira e tij ndaj atyre që i druajnë.
Sa është lindja larg perëndimit
aq larg i hedh prej nesh fajet tona.
Sikurse baba ka dhimbje për fëmijët e vet,
ashtu Zoti ka dhimbje për ata që e druajnë.
Sepse mirë e di si jemi të përbërë,
s’e harron se ne jemi pluhur.
Njeriu! Ditët e tija janë porsi bari:
porsi lulja e fushës lulëzon,
sa e prek era e më s’është,
më s’e kujton as vendi i vet.
Vetëm dashuria e Zotit është prej amshimit
e në amshim mbi ata që e druajnë
dhe drejtësia e tij mbi bijtë e njerëzve,
mbi ata që e mbajnë besëlidhjen e tij
dhe i kujtojnë urdhërimet e tij për t’i zbatuar.
Zoti e forcoi fronin e vet në qiell,
mbretëria e tij mbizotëron të gjithë.
Bekojeni Zotin, të gjithë engjëjt e tij,
ju të fortët nga fuqia, që kryeni urdhrat e tij,
duke i dëgjuar urdhrat e tij.
Bekojeni Zotin, të gjitha ushtritë e tija,
shërbëtorët e tij që zbatoni vullnetin e tij.
Bekojeni Zotin, të gjitha veprat e Zotit,
në çdo vend të sundimit të tij!
Shpirti im, bekoje Zotin!
Psalmi 130
Prej humnerës klitha tek ti, o Zot,
o Zot, dëgjoje britmën time!
Le ta dëgjojnë veshët e tu,
zërin e lutjes sime.
Nëse do t’i mbash mend paudhësitë, o Zot,
O Zot, e kush do të qëndrojë para teje?
Por tek ti gjendet falja
që të dimë të të druajmë.
Shpresoj në ty, o Zot,
shpirti im shpreson në premtimin e tij.
E pret shpirti im Zotin
më tepër se rojtarët agimin.
Më tepër se rojtarët agimin
le të shpresojë Izraeli në Zotin,
sepse te Zoti është mëshira
dhe i madh është tek Ai shpërblimi.
Ai do ta nxjerrë Izraelin
prej të gjitha paudhësive të tija.
Psalmi 134
Tani bekojeni Zotin
të gjithë ju, shërbëtorët e Zotit,
që qëndroni natën në Shtëpinë e Zotit.
Ngritni duart tuaja drejt Shenjtërores
e bekojeni Zotin!
Prej Sionit të bekoftë Zoti
që krijoi qiellin e tokën!
Psalmi 139, 1–18
O Zot, ti më shqyrton e më njeh,
ti di kur rri e kur ngrihem,
prej së largu i njeh mendimet e mia.
Si në shtegtoj si në pushoj, ti më vëren,
ti i di të gjitha udhët e mia.
Pa më ardhur ende fjala në majë të gjuhës,
dhe, ja, ti, o Zot, i njeh të gjitha!
Përpara e pas ti, o Zot, më rrethon,
ti e ke vënë mbi mua dorën tënde.
E mrekullueshme është dija jote për mua,
tepër e lartë, s’jam në gjendje t’ia arrij.
Ku mund të shkoj larg prej shpirtit tënd,
ku të iki larg prej pranisë sate?
Nëse ngjitem në qiell, ti atje je,
nëse zbres në Nëntokë, edhe aty je.
Po t’i marr krahët e agimit
e të shkoj të banoj në skajin e detit,
edhe atje dora jote do të më përcjellë
e do të më mbajë e djathta jote.
Në thënça: “Le të më mbulojë së paku errësira
edhe drita natë le të bëhet mbi mua!”,
por as terri s’është aspak terr për ty
edhe nata është si dritë e ndritshme
– për ty errësira është porsi drita!
Ti je ai që m’i krijove veshkat,
ti më ke endur në kraharorin e nënës!
Të lavdëroj pse më krijove kaq mrekullisht,
të mrekullueshme janë veprat e tua,
po, shpirti im mirë e di!
Eshtrat e mi nuk të mbetën të fshehur
kur unë po trajtohesha në fshehtësi
i endur në thellësinë e tokës.
Ende të patrajtuar më panë sytë e tu, në librin tënd ishin të shkruara të gjitha ditët:
ishin të numëruara megjithëse asnjë s’ishte ende prej tyre.
Tepër të çmueshme janë për mua, o Hyj, mendimet e tua,
e panumërueshme është shuma e tyre!
Po t’i numëroja, janë më shumë se rëra!
Po t’iu dilja në skaj, më mbeteshe prapë ti!
Psalmi 150
Aleluja!
Lavdërojeni Hyjin në Shenjtëroren e tij,
madhërojeni në hapësirën e kupës qiellore!
Lavdërojeni për veprat e madhërueshme të tija,
lavdërojeni për madhërinë e madhe të tijën!
Lavdërojeni me zë të burisë,
lavdërojeni me harpë e me citarë,
lavdërojeni me tupan e valle,
lavdërojeni me korda e me fyej!
Lavdërojeni me cimbale tingëlluese,
lavdërojeni me cimbale brohorie!
Gjithçka që merr frymë le ta lavdërojë Zotin!
Aleluja!
Kremtimi i liturgjisë së Meshës ose Eukaristisë dhe sakramenti i pagëzimit që moti u quajtën sacramenta maiora, domethënë, sakramentet kryesore. Pa këto dy sakramente nuk mund të merrej me mend jeta dhe ekzistenca e krishterë. Që të dyja janë të lidhura ngushtë me njëri-tjetrin. Pagëzimi si sakrament i fesë na mundëson zhytjen në ngjarjet e misterit të Pashkëve dhe na siguron shëlbimin në Krishtin. Eukaristia na jep forcën e përhershme dhe rishtazi përditë përudhëzimin e ri në kundërshtitë tona dhe në përplasjet e ngashënjimeve. Eukaristia është takimi ynë i përditshëm me Krishtin, por në veçanti në ditën e diel, “ditën e Zotërisë” (Zb 1, 10).
O Zot, ki mëshirë
O Zot, ki mëshirë.
O Krisht, ki mëshirë.
O Zot, ki mëshirë.
Është thirrje (në të vërtetë, mënyrë e të drejtuarit, të folurit, në liturgjinë e Meshës) e litanisë më të shkurtër tregjymtyrëshe, e cila hap rendin e mesharit të Meshës. Shekuj me radhë u përdor në liturgji si Kýrie, eléison pa u pasë përkthyer. Pra Kýrie është një litani e trefishte (e gjashtëfishtë ose e nëntë fishtë që nga papa Gregori i Madh në vitin 600) që i drejtohet Krishtit në fillim të Meshës nga bashkësia e mbledhur në emër të tij. Kompozimet e kësaj litanie janë të shumta. Në fillim të Meshës shërben si përshëndetje e popullit drejtuar Krishtit, në të cilin u bë e dukshme vepra shëlbimtare e Hyjit. Me këtë lutje shprehet lavdërimi ndaj Krishtit i cili pati mëshirë për ne duke e kryer veprën e shpagimit. Kýrie lutet edhe në fillim të të gjitha litanive. Karakteri i saj nuk është thirrje pendimi ose lypjeje Hyjit, por gjithmonë falënderim dhe nderim për Krishtin, pranim i mëshirës së tij. Me këto thirrje e miratojmë dhe njohim Krishtin si Zot dhe Zotërues.
Rrëfimi i mëkateve
Po i rrëfehem Hyjit të gjithëpushtetshëm
(dhe juve, vëllezër dhe motra), se kam mëkatuar shumë
me mendime, me fjalë, me vepra dhe me lëshime:
për fajin tim, për fajin tim, për më të madhin fajin tim.
Prandaj po i porositem së Lumes Mari gjithmonë Virgjër,
të gjithë engjëjve dhe shenjtërve
(dhe juve, vëllezër dhe motra),
që t’i luteni për mua Zotit Hyjit tonë. Amen.
Para kësaj lutjeje meshtari në forma të ndryshme i bën thirrje bashkësisë për pendim. Me këtë lutje, me këtë veprim pendimi, menjëherë në fillim shprehemi të gatshëm të pajtohemi me Hyjin dhe njëri-tjetrin. Në heshtje secili veçmas i kujton mëkatet e veta, sepse mëkatet dhe lëshimet tona kanë karakter individual dhe personal. Pranojmë mëkatësinë dhe fajin tonë para bashkësisë së tubuar. Ne nuk fshehim që kemi mëkatuar, e pranë kësaj sfera e intimitetit mes nesh dhe Hyjit mbetet e mbrojtur. Në këtë rrëfim secili i bën thirrje secilit për lutje të ndërsjellë që të bëhemi sa më të mirë e më të denjë dhe lëshojmë kushtrimin tonë më të përzemërt që edhe Virgjëra Mari, engjëjt dhe shenjtërit të luten për ne. Në këtë lutje rrëfejmë, domethënë tregojmë lirshëm dhe më zë, se kemi mëkatuar. Pranojmë para Hyjit dhe njëri-tjetrit se jemi mëkatarë. Me këtë rrëfim mund të kremtojmë në vetëdije se jemi të kufizuar, të bërë me shenja mëkatesh dhe fajesh para Hyjit që tanimë na pranon dhe na shfajëson.
Lavdi i qoftë Hyjit
Lavdi i qoftë Hyjit në lartësitë qiellore
e paqe njerëzve vullnetmirë mbi tokë.
Ne po të lëvdojmë,
po të bekojmë,
po të adhurojmë,
po të madhërojmë,
po të falënderojmë për lavdinë tënde të pakufi.
Zot Hyj, Mbret qiellor,
Hyj, Atë i gjithëpushtetshëm.
Zot Bir i njëlindur, Jezu Krisht,
Zot Hyj, Qengji i Hyjit, Biri i Atit,
Ti që shlyen mëkatet e botës, ki mëshirë për ne,
Ti që shlyen mëkatet e botës, pranoje lutjen tonë.
Ti që rri në të djathtën e Atit, ki mëshirë për ne.
Sepse Ti vetëm je Shenjti, Ti vetëm Zoti,
Ti vetëm gjithë i Larti,
O Jezu Krisht, së bashku me Shpirtin Shenjt:
në lumturinë e Hyjit Atë. Amen.
Kjo lutje, e cila në formën e himnit lutet rëndom në Meshë të dielave dhe festave, përpos në kohën e Ardhjes dhe Kreshmëve, në zanafillën e vet është lutje e mëngjesit dhe zë fill që nga shekulli IV. Është njëra prej lutjeve më të bukura të traditës liturgjike kishtare dhe thesar i madh për lutje personale dhe të përbashkët me të cilën shprehim falënderimin ndaj Hyjit, Krijuesit dhe Shëlbuesit tonë, një Hyjit të vetëm në tri veta. Zanafilla e fillimit të “Lavdi Hyjit” është nga ungjilli i Lukës (2, 14) dhe thirret edhe “hymnus angelicus” (himni engjëllor), sepse engjëlli e këndoi si shpallje lavdërimi kur lindi Jezusi. Me shprehjen e trefishtë Ti vetëm pranojmë se Krishti është Zotëri dhe Hyj. Ky himn i falënderimit vyen të lutet çdo ditë.
Besojma e Nicesë
Besoj në një Hyj të vetëm,
Atin e gjithëpushtetshëm, Krijuesin e qiellit e të tokës,
të gjitha sendeve që shihen dhe nuk shihen.
Edhe në një Zot të vetëm, Jezu Krishtin,
një të vetmin Birin e Hyjit,
të lindur prej Atit para të gjithë shekujve.
Hyj prej Hyjit, Dritë prej Dritës, Hyji i vërtetë
prej Hyjit të vërtetë.
Të lindur, jo të krijuar, të njëgjëjtë me Atin:
Nëpërmjet të cilit u krijuan të gjitha sendet.
Ai për ne njerëzit dhe për shpëtimin tonë zbriti
prej qiellit.
E u mishërua për virtyt të Shpirtit Shenjt
Në kraharorin e Virgjërës Mari: e u bë njeri.
Dhe u kryqëzua për ne nën Poncin Pilat;
Pësoi dhe u varros,
dhe u ngjall të tretën ditë sipas Shkrimeve,
e u ngrit në qiell dhe rri në të djathtën e Atit.
Dhe përsëri do të vijë me lavdi
për të gjykuar të gjallët e të vdekurit,
e Mbretëria e tij nuk do të ketë mbarim.
Edhe në Shpirtin Shenjt, që është Zot dhe jetëbërës:
që rrjedh prej Atit dhe prej Birit.
Dhe së bashku me Atin dhe Birin adhurohet
dhe lavdërohet,
Që foli me anë të profetëve.
Edhe në një Kishë të vetme, të shenjtë, katolike
dhe apostolike.
Dëshmoj një pagëzim të vetëm për faljen e mëkateve.
Pres ngjalljen e të vdekurve
Dhe jetën e pasosur. Amen.
Besojma thuhet rregullisht në Meshë të dielave dhe festave. Kjo besojmë në Kishën katolike është të shprehurit botërisht të besimit personal dhe të përbashkët, të atij ose të atyre që e besojnë. Pra, në besojmë, të thirrur rëndom nga të gjitha gjuhet Credo, shprehim besimin tonë, secili veçmas, por edhe bashkërisht. Besojma përfshin pikat qenësore të mësimit të fesë sonë; përmban detyrimin tonë për të jetuar sipas kësaj feje dhe rrumbullakëson përmbajtjen qendrore të besimit. Kjo besojmë lutet gjithmonë në Meshë dhe për dallim nga Besojma Apostolike, e cila shpesh u prin përshpirtërive mariane dhe litanive, thirret Besojma e Nicesë, sepse u shpall nga Koncili i parë i Nicesë në vitin 325. Edhe Koncili i Efesit në vitin 431 e përforcoi shprehimisht Besojmën e Nicesë dhe bëri me dije që nuk guxon të ndërrohet. Besojma rrjedh nga liturgjia e ritit të pagëzimit dhe pastaj në shekullin e dytë u mor në liturgjinë e Meshës. Edhe sot sipas traditës apostolike meshtari në formën e tri pyetjeve i bën me dije prindërit, nunat dhe nuneshat se në çka beson Kisha dhe pret nga ata rrëfimin e kësaj feje dhe i udhëzon ata që kah ky besim të orientojnë foshnjën kur të rritet. Besojma tregon njësinë e Kishës.
Kumtimi i fesë
Kumtojmë vdekjen tënde, o Zot,
shpallim ngjalljen tënde
dhe presim ardhjen tënde me lumturi. Amen.
Pas prefacionit, që është pjesa e parë e lutjes eukaristike, populli njëzëri miraton gjithçka ka ndodhur para syve të tyre gjatë Shndërrimit. I gëzuar që tashmë përmes Eukaristisë i është dhuruar prania sakramentale e Krishtit, klith përplot haré pasi të ketë thënë meshtari fshehtësia e fesë, me të cilën fjalë nuk nënkuptohet se këtu ka ndodhur diçka tejet e fshehtë, të cilën nuk guxon të dijë askush, por për më tepër që ky sakrament është për ne i pakapshëm me mendje. Me këtë thirrje miratimi besimtarët rrëfejnë vdekjen e Krishtit, Ringjalljen dhe pritjen e ardhjes së dytë të tij (krhs. 1 Kor 11, 26). Gjithashtu, kjo thirrmë lavdërimi Krishtit na rikujton detyrimin tonë të shpalljes së Ungjillit dhe përhapjes së fesë, në mënyrë që i tërë njerëzimi të arrijë sigurt shëlbimin në Krishtin.
Shenjt
Shenjt, shenjt, shenjt Zoti, Hyji i gjithësisë.
Qielli e toka janë plot me lavdinë tënde.
Hosana në lartësitë qiellore.
Bekuar qoftë Ai që vjen në emër të Zotit.
Hosana në lartësitë qiellore.
Shenjt (përsëritur tri herë) është pjesa e fundit e prefacionit në Meshë. Është njëra prej pjesëve më të vjetra që përbëjnë liturgjinë. Fjalët e para të kësaj lutjeje rrjedhin nga Isaia (6, 3) dhe Zbulesa (4, 8). Në të dyja rastet janë engjëjt ata që para Fronit të Hyjit lavdërojnë madhërinë e Hyjit. Pjesën tjetër të saj e përbën britma përshëndetëse mesianike nga psalmi 118, 25–26, e cila lidhet me praninë eukaristike të Krishtit dhe brohoritja e popullit gjatë hyrjes së Jezusit në Jerusalem (krhs. Mt 21, 9). Me këtë lutje bashkësia miraton jehun engjëllor dhe bashkë me brohorinë e popullit e kthen shikimin kah prania sakramentale e Krishtit nën trajtën e bukës dhe të verës. Në këtë lutje klithim hebraisht hosanna që do të thotë: deh na shpëto! O Zot, çona tashmë ndihmën! Ah, Zot, deh na sjell mbarësi!
Ti, o Zot, je Mbret
Ti, o Zot, je Mbret,
Ti, je i gjithëpushtetshëm,
Ti, je i lumtur në amshim.
Me këtë lavdithurje shpehim gëzimin tonë të madh pas lutjes së Zotërisë Ati ynë dhe i tregojmë botës sa i madh është Zoti, sa shumë bën Zoti për ne në Eukaristi. Ai Mbreti, i Gjithëpushtetshmi dhe i Lumturi i pafund, na jep kënaqësinë e pafundme në Eukaristi, në të cilën përditësohet prania e Shëlbuesit dhe përtëritet vepra e tij shëlbimtare. Kjo lutje na kujton bekimin e Davidit para popullit: “I bekuar je, o Zot … prej amshimit e në amshim! Ty, o Zot, të përket madhëria e pushtetit, lavdia, shkëlqimi dhe lartëmadhëria! … Ty, o Zot, të përket mbretëria, … Ti mund të bësh gjithçka të madhërishme e të qëndrueshme! Prandaj, o Hyji ynë, po të madhërojmë” (1 Kro 29, 10–13).
O Qengji i Hyjit
O qengji i Hyjit, ti që shlyen mëkatet e botës, ki mëshirë për ne.
O qengji i Hyjit, ti që shlyen mëkatet e botës, ki mëshirë për ne.
O qengji i Hyjit, ti që shlyen mëkatet e botës, jepna paqen neve.
Vetë figura Qengji i Hyjit është simbol për Krishtin dhe flijimin e tij në kryq. Figura e qengjit të Hyjit shfaqet edhe te profetët e Besëlidhjes së Vjetër (Is 53, 7; Jer 11, 19) dhe përcillet në Besëlidhjen e Re te ungjilli i Gjonit (1, 29): “Ja, Qengji i Hyjit! Ky ia shlyen mëkatin botës”, në letrën e Shën Palit (1 Kor 5, 7), të Shën Pjetrit (1 Pjt 1, 10) dhe para së gjithash në Zbulesën e Gjonit (5, 6. 8. 12–13): “I denjë është Qengji i prerë të marrë pushtetin, pasurinë, dijen, fuqinë, nderin, lumturinë dhe lavdinë”; “Të lumët ata që janë të grishur në gostinë e dasmës së Qengjit” (19, 9). Kjo figurë drejton kah qengjat e flijuar të Besëlidhjes së Vjetër, dhe po ashtu ndërlidhet me qengjin e Pashkëve duke treguar lidhjen e thellë në mes të flisë judaike të tempullit, qengjit të Pashkëve dhe flijimit të Krishtit në kryq. Me këtë thirrje drejtuar Krishtit, në liturgjinë e Kishës katolike dhe në të gjitha liturgjitë e dala prej saj, fillon një lutje e llojit të litanisë, e cila përdoret që nga shekulli i shtatë gjatë Eukaristisë, duke u shqiptuar si recitim ose këngë në kohën e ndarjes e bukës. Me këtë lutje përfundojnë edhe të gjitha litanitë e Kishës. Këtë lutje, fjalët e së cilës rrjedhin nga Gjoni Pagëzues kur e pa Jezusin (Gjn 1, 29. 36), e shqipton meshtari para kungimit dhe thërret të gjithë besimtarët të marrin Korpin dhe Gjakun e Krishtit. Besimtarët përgjigjen me fjalët e centurionit O Zot, nuk jam i denjë… (Mt 8, 8), duke treguar se sa shumë kanë nevojë për shëlbimin hyjnor përmes Eukaristisë.
Post a Comment